Risico en rendement - hoe zit het precies?

Veel beleggers kijken aan het einde van het jaar wat hun rendement is geweest. Hoe hoger het rendement, hoe beter ze hebben belegd. Maar is dit wel zo? Wordt er wel voldoende rekening gehouden met het risico als er alleen naar rendement gekeken wordt? Want risico en rendement zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Tegenover een hoger rendement staat een hoger risico.

Wat is rendement? 

Een simpele definitie van rendement is de winst die behaald is met een investering. Hier is geen speld tussen te krijgen. Toch kan een rendementsberekening snel complex worden als er sprake is van stortingen en onttrekkingen. Want stel u  even voor: u heeft een portefeuille van € 10.000 en u boekt € 10.000 bij. U realiseert in drie maanden een rendement 6%. U boekt nu de bijgestorte € 10.000 weer weg. Wat is nu uw rendement? Lastige vraag die wel te beantwoorden is, maar waar ik voor de eenvoud van dit artikel aan voorbij ga.

De basis van een (eenvoudige) rendementsberekening is de volgende formule:

(Eindsaldo -/- beginsaldo) 
               __________________________________ * 100%
 beginsaldo

De kans is groot dat u deze berekening ook toepast. U vergelijkt het saldo van uw beleggingsrekening op 31 december met het eindsaldo van het voorgaande jaar. Als dit hoger is, heeft u een positief rendement behaald. Maar dan komt het risico om de hoek kijken. Met hoeveel risico heeft u dat rendement behaald?

Het risico

De meest eenvoudige typering van risico bij beleggen is: kans op verlies. Naarmate een aandeel (of andere onderliggende waarde) beweeglijker is, is de kans op grote uitslagen groter. Anders gezegd, de kans op verlies neemt toe naarmate de onderliggende waarde beweeglijker is. De veelgebruikte term voor beweeglijkheid is volatiliteit en risico wordt vaak bepaald aan de hand van volatiliteit. Hoe volatieler een aandeel is, hoe risicovoller het is.

Uiteraard werkt dit twee kanten op, want de beweging van een volatiel aandeel kan ook omhoog zijn en forse winsten zijn mogelijk met dit soort aandelen. Maar ‘de prijs’ die u hiervoor betaalt, is dat u dat rendement behaald heeft tegen een hoger risico!

De beste belegger 

Maakt de beste belegger het hoogste rendement? Nee! De beste belegger maakt het hoogste rendement ten opzichte van het risico dat hij genomen heeft. En dat is wat anders dan het absoluut hoogste percentage aan het einde van het jaar. 

Het volgende voorbeeld illustreert dit:

Belegger A heeft in een bepaald jaar een rendement behaald van 9%; belegger B heeft een rendement van 7% behaald. Is belegger A daarmee een betere belegger dan belegger B? Daar kan met deze gegevens niets zinnigs over gezegd worden. Het is namelijk niet duidelijk welk risico beide beleggers hebben genomen om dat rendement te behalen.

Het is mogelijk dat belegger A een risico heeft gelopen van 2,3% om 12% van zijn portefeuille te verliezen, terwijl B misschien wel het risico heeft gelopen van 2,3% om 35% van zijn belegd vermogen te verliezen!

Misschien zegt u nu: ”Ach, die kans van 2,3% is niet zo groot, dat durf ik wel aan…”  Helaas geldt de Wet van Murphy ook bij beleggen…

Wat vertelt volatiliteit  

Aan de hand van die beweeglijkheid kan er een standaarddeviatie (volatiliteit) bepaald worden. Lees standaarddeviatie als ‘de standaardafwijking volgens de statistiek.

Voorbeeld

Stel dat aandeel ABC € 20 noteert en een volatiliteit heeft van 20%. Wat betekent dit nu eigenlijk? Dit betekent dat ABC een kans van 68,3% heeft om zich over een jaar binnen de bandbreedte € 24 (huidige koers + 20%) en € 16 (huidige koers – 20%) te bevinden. Bij twee maal de standaardafwijking wordt de kans 95,4% en de bandbreedte is dan € 28 aan de bovenkant en € 12 aan de onderkant. Anders gezegd, er is een kans van 2,3% ((100% - 95,4%))/2 = 2,3%) dat u een verlies leidt dat groter is dan tweemaal de standaarddeviatie. In geld is dat een verlies van € 8. 

Als de volatiliteit van ABC geen 20% maar 30% was geweest, wordt de mogelijke range van uitslagen groter. Dus, hogere volatiliteit betekent een hoger risico.

De praktijk bij de professie 

Er zijn diverse professionele handelspartijen die bij het uitkeren van de bonus aan de handelaar rekening houden met het risico dat de handelaar genomen heeft. Er kan aan iedere positie aan het einde van de dag namelijk een risicobedrag gekoppeld worden. Aan een positie in diverse aandelen ter waarde € 100.000 kan bijvoorbeeld het risicobedrag van € 12.000 gekoppeld. Dit risicobedrag wordt voornamelijk bepaald door de beweeglijkheid van de onderliggende waarde. Hoe hoger de beweeglijkheid, hoe hoger het risicobedrag. Iedere dag is er op het slot dus een positie met een bijbehorend risicobedrag. Aan het einde van het jaar wordt het gemiddelde risicobedrag bepaald dat de handelaar heeft gehad. En hoe hoger dit risicobedrag, hoe lager de bonus!   

Hoe risico te verkleinen 

Er zijn diverse manieren om het risico van beleggen te verkleinen, maar de belangrijkste is spreiding. En spreiden kan op een aantal manieren. Ten eerste binnen de beleggingscategorie. Dus niet beleggen in twee aandelen, maar in een veel groter mandje aandelen. ETF’s kunnen hier hun waarde bewijzen: veel spreiding tegen lage kosten. De tweede manier van spreiden is door in meerdere beleggingscategorieën te beleggen. Dus niet alleen in aandelen, maar bijvoorbeeld ook in obligaties, vastgoedfondsen en grondstoffen. 

De derde manier van spreiden is spreiden in de tijd. Deze vorm van spreiden is vooral van belang bij het opbouwen van een portefeuille. Als u begint met beleggen, is er niemand die u verplicht om binnen een week vol belegd te zijn. Neem ruim de tijd om een evenwichtige, goed gespreide portefeuille op te bouwen. De beurs is volgende week ook weer open en door gespreid in te stappen, betaalt u gemiddeld een mooie prijs.

Wrap up

Risico en rendement gaan hand in hand. Een potentieel hoger rendement, betekent meer risico. Altijd. Kijk dus met objectieve blik naar uw resultaten en heb oog voor niet alleen het rendement, maar vooral ook voor het risico waarmee u het rendement heeft behaald.

Beleggen kent risico's, uw inleg kan minder waard worden.