China's sputterende groeimotor herstellen

De Chinese groeimotor sputtert

Zoals besproken in onze vooruitzichten voor het derde en vierde kwartaal van vorig jaar, is China bezig met de transformatie naar een nieuw economisch ontwikkelingsmodel. Hierbij neemt het land afstand van het arbeidsintensieve, energie-intensieve en exportgerichte model dat de ruggengraat vormde van de ontwikkeling van de Chinese economie in de voorgaande decennia. China richt zich nu op industrieën met een hoge toegevoegde waarde, autonomie en uitgebreide binnenlandse macht.

Het terrein waarop de transformatie plaatsvindt is ruw. Het omvormen van een economie met een afnemende beroepsbevolking en met een grotendeels ongeschoolde en uit plattelandsgebieden afkomstige beroepsbevolking is een ontmoedigende taak. De sterk toegenomen volatiliteit van de wereldwijde energieprijzen en een steeds vijandiger extern klimaat als gevolg van zorgen over de toeleveringsketens en geopolitieke spanningen zijn extra hindernissen. Het harde optreden tegen de vastgoedsector, de megacap internetbedrijven, de tycoons en gevestigde belangen achter beide sectoren die een nieuw pad willen inslaan met economische ontwikkeling (gemeenschappelijke welvaart nastreven en de economische macht teruggrijpen) maken het nog moeilijker om de groeimotor draaiende te houden.

In het vierde kwartaal kwam China in een gigantisch gat terecht door de golf van de zeer besmettelijke Omicron-variant van Covid-19, die het model voor de beheersing van de pandemie, dat ooit werd aangeprezen als symbool voor de superioriteit van het socialistische bestuur van China, volledig overhoop haalde. De torenhoge fiscale lasten van de uitvoering van quarantaines en de kosten van tientallen miljarden PCR-tests en de algemene verstoring van economische activiteiten en inkomsten uit de verkoop van grond brachten lokale overheden aan de rand van de fiscale afgrond. De ontevredenheid borrelde eerst op via de sociale media en uiteindelijk gingen de burgers in november vorig jaar kortstondig de straat op.

Het herstellen van de economische motor wordt de prioriteit

Nu de economische groei tot stilstand is gekomen, is het herstellen van de economische groei een aanleiding voor een snelle ommekeer in het beleid. Op 11 november 2022 versoepelden de Chinese gezondheidsautoriteiten de richtlijnen voor de maatregelen van het land om de pandemie in te dammen. Op 13 november vorig jaar hebben de People's Bank of China en de Banking and Insurance Regulatory Commission gezamenlijk 16 maatregelen uitgevaardigd om de toegang van particuliere vastgoedontwikkelaars tot financiering te verbeteren en de deur opengezet voor een aantal andere aanvullende beleidsmaatregelen om de balansen van vastgoedontwikkelaars te helpen versterken.

Op de Centrale Economische Conferentie van de Chinese Communistische Partij van 15 en 16 december 2022 heeft de Chinese overheid een duidelijk signaal afgegeven dat zij zich verzoenend opstelt tegenover de particuliere sector en beloofd internetplatformbedrijven te steunen, zonder te vermelden dat zij de wildgroei van kapitaal, die internetplatformbedrijven sinds 2020 achtervolgt, zal verhinderen.

Op 26 december 2022 kondigden de Chinese autoriteiten aan dat Covid-19 zal behandeld worden als categorie-B, hetzelfde als vogelgriep, hepatitis, tuberculose enzovoort, en een heropening van de grenzen vanaf 8 januari 2023. Op 9 januari verklaarde Guo Shuqing, de hoogste financiële toezichthouder van China, dat de campagne om de financiële activiteiten van de 14 grootste internetbedrijven te corrigeren, in principe is afgerond.

Kortom, in de afgelopen twee maanden heeft China een ommezwaai gemaakt in het beleid ten aanzien van Covid-19, de vastgoedsector en de grootste digitale bedrijven in een poging de economie te herstellen. De omvang en het tempo van de koerswijziging heeft de verwachtingen van veel beleggers ver overtroffen. Zij hadden een meer geleidelijke aanpak verwacht en een timing voor de heropening dat dichter bij maart 2023 of later lag.

Het hoofd bieden aan geopolitieke risico's

Naast de binnenlands gerichte beleidsmaatregelen heeft China voorzichtige tekenen laten zien van een meer verzoenende houding tegenover de Verenigde Staten en zijn bondgenoten na een gevoel van escalerende confrontatie. Toen zij eind november in Bali, Indonesië, waren voor de G20-top, hielden de Chinese president Xi en de Amerikaanse president Biden een drie uur durende ontmoeting, waarbij beide leiders enkele gebaren van goede wil maakten.

Verdere tegemoetkomingen naar de VS werden later bewust bij naam genoemd door de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken, Qin Gang, in een artikel in de Washington Post. Qin Gang ging nog charmanter te werk en haalde liefdevol herinneringen op aan zijn dagen als ambassadeur in de VS, waarbij hij de Amerikanen prees als "ruimdenkend, vriendelijk en hardwerkend" en zei dat "de toekomst van de hele planeet afhangt van een gezonde en stabiele relatie tussen China en de VS".

Een andere stap om de spanningen te ontdooien was de uitnodiging van China aan de Australische minister van Buitenlandse Zaken om in december vorig jaar een bezoek te brengen. China bevestigde vervolgens voor het eerst in meer dan twee jaar Australische steenkool te importeren, nadat het in 2020 een officieus verbod op Australische steenkool had ingesteld.

Het samenvallen van de beleidscyclus en de kredietcyclus versterkt het herstelpotentieel 

Deze ingrijpende beleidswijzigingen werden in slechts twee maanden doorgevoerd en toonden duidelijk de Chinese vastberadenheid om de economie uit de Covid-19 impasse te halen. Wij menen dat China's streven om zijn economie structureel om te vormen tot een nieuw economisch model intact blijft. De recente beleidsverschuivingen zijn bedoeld om de economie te herstellen zoals in een cyclische recessie. Ondanks het kortetermijndenken dat in de beleidsverschuivingen besloten ligt, staan zij in het teken van een opleving van China's kredietcyclus en kunnen zij een krachtig effect hebben op de Chinese economie en de Chinese aandelenmarkt.

De China Credit Impulse is een index die de stroom van nieuw krediet meet als percentage van het bbp en de twaalf maandelijkse wijzigingsgraad ervan loopt doorgaans 10 tot 12 maanden voor op de verandering in de reële economie. In figuur 1 zetten we de procentuele verandering van de Bloomberg China Credit Impulse Index over 11 maanden uit tegen de Chinese inkoopmanagersindex voor de verwerkende industrie. De China Credit Impulse Index heeft een dieptepunt bereikt en vertoont sinds het vierde kwartaal van vorig jaar een opwaartse trend, en wijst op een expansie in 2023.