Groene transformatie in China: hernieuwbare energie en verder
Redmond Wong
Market Strategist, Greater China
Groene transformatie-initiatieven begonnen in 2007
China heeft zich ten doel gesteld de groei van de koolstofemissies geleidelijk af te remmen tot 2030, wanneer de emissies naar verwachting hun piek zullen bereiken en vervolgens zullen beginnen te dalen om in 2060 koolstofneutraliteit te bereiken. Al in 2007 lanceerde China zijn eerste nationale klimaatveranderingsprogramma, dat vragen opwierp over het sinds de jaren tachtig door het land gehanteerde ontwikkelingsmodel, namelijk de export van energie-intensieve, vervuilingsintensieve en grondstofintensieve producten. In een daaropvolgend beleidsdocument uit 2008 zetten de Chinese beleidsmakers plannen uiteen om de groei van energie- en emissie-intensieve exportindustrieën te beperken. China begon in 2007 maatregelen te nemen om een deel van de thermische elektriciteitscentrales, ijzersmelterijen en staalfabrieken in het land te sluiten, evenals duizenden kleine kolenmijnen, papierfabrieken, chemische fabrieken en drukkerijen en ververijen. Tegelijkertijd werd hernieuwbare energie gestimuleerd, met als doel deze op te voeren tot 10% van het nationale primaire energieverbruik. Het aandeel van steenkool in het Chinese primaire energieverbruik daalde van 72,4 procent in 2005 tot 55 procent in 2021; het aandeel van hernieuwbare energiebronnen bereikte 15 procent (waarvan 8 procent waterkracht en 7 procent voornamelijk zonne- en windenergie). Het aandeel van olie en aardgas bedroeg in 2021 respectievelijk 19 en 9 procent van het totale primaire energieverbruik. (Figuur 1)
Bron: Saxo Markets & BP Statistical Review of World Energy 2022
China's olieproductie piekte in 2015
De productie van olie en aardgas in China piekte in 2015. Het vinden van economisch levensvatbare nieuwe binnenlandse olie- en aardgasbronnen is moeilijk geweest, en China's drie olie- en gasgiganten hebben hun kapitaaluitgaven voor olie- en gasexploratie en -ontwikkeling sinds 2014 zien dalen (figuur 2).
Zware afhankelijkheid van overzeese invoer van olie en aardgas
Terwijl China over overvloedige steenkoolreserves beschikt en voor steenkool bijna zelfvoorzienend is, geldt dit niet voor olie en aardgas. Naarmate de economie groeit, is China steeds afhankelijker geworden van de invoer van olie en aardgas (figuur 3). China importeert meer dan 70% van zijn olieverbruik en meer dan 40% van zijn aardgas. Als we deze invoer van olie en gas combineren en als equivalent van ruwe olie presenteren, zijn er jaarlijks 2.400 supertankers nodig om deze te verschepen. Het grootste deel van de olie- en aardgasinvoer gebeurt namelijk over zee (olietankers of LNG-schepen), en niet via pijpleidingen over land. Zonder een geduchte blauwe-zeemacht zijn de Chinese beleidsmakers op hun hoede voor de gevolgen voor de nationale veiligheid van een dergelijke afhankelijkheid van de invoer van energietransporten over zee. Een vraag die vaak gesteld wordt, is wat als vijandige zeemachten China de toegang tot de Straat van Malakka ontzeggen?
Bron: Collins, G (2022). China's afhankelijkheid van ingevoerde energie: Potentiële gevolgen voor bevoorradingspraktijken, infrastructuurbeslissingen en militaire houding..
De op hol geslagen grondstoffeninflatie heeft de vastberadenheid, om de afhankelijkheid van de invoer van olie en aardgas te verminderen, versneld.
Los van de nationale veiligheid worden olie en aardgas in Amerikaanse dollars geprijsd en verrekend. De stijging van de olie- en aardgasprijzen heeft, samen met de prijsstijgingen van andere grondstoffen, bijgedragen tot een sterke verslechtering van China's ruilvoet voor grondstoffen. Economen van het IMF schatten dat dit tussen april 2020 en april 2022 4,7 procentpunten van het Chinese bbp heeft afgehaald (figuur 4).
Bron: IMF. https://data.imf.org/?sk=2CDDCCB8-0B59-43E9-B6A0-59210D5605D2
Ontwikkeling van schone kolentechnologie is van het grootste belang
De stijging van de olie- en aardgasprijzen heeft China nog meer vastberaden gemaakt om zijn groene transformatie te versnellen, door niet alleen een groter aandeel hernieuwbare energiebronnen en kernenergie te gebruiken, maar ook schone kolentechnologie te ontwikkelen. Beleidsmakers in China benadrukken de afhankelijkheid van steenkool als primaire energiebron; de focus van de groene transformatie is de ontwikkeling en toepassing van meer geavanceerde technologie om de efficiëntie te verhogen, de emissies te verlagen en koolstof af te vangen bij de verbranding van steenkool om energie op te wekken. China's president Xi zei dat koolstofvermindering in China "gebaseerd moet zijn op de nationale basisvoorwaarden van rijke steenkool, arme olie en weinig gas" en dat de "door steenkool gedomineerde energiestructuur moeilijk op korte termijn fundamenteel te veranderen is".
China's zonnecentrales hebben gemiddeld 1.450 tot 1.750 uur per jaar voldoende zonlicht om stroom op te wekken. Met andere woorden, 80-84 procent van de tijd hebben zonnecentrales niet voldoende zonlicht om stroom op te wekken. Windmolens doen het slechts iets beter met gemiddeld 2.000 uur per jaar (d.w.z. ongeveer 23% van de tijd) waarin de wind sterk genoeg is om stroom op te wekken; de overige 77% van de tijd staan windmolens stil. De intermitterende aard van zonne- en windenergie vereist energieopslag, die zeer duur is. De energiedichtheid van een batterij is slechts 260 kWh/m3 - veel lager dan de 8600 kWh/m3 van benzine. Het gebruik van batterijen voor de opslag van energie uit zonne- en windenergie vereist een enorm aantal batterijen, waardoor de prijs van lithium, kobalt en nikkel onbetaalbaar hoog wordt. Gepompte hydro-opslag is economischer, maar vereist veel ruimte en water als het op grote schaal wordt toegepast. Zowel water als ruimte zijn schaars in China.
Kernenergie is een betrouwbare bron van elektriciteit, maar heeft ook nadelen. Zo zijn er de grote initiële investeringen, de lange bouwjaren, de afhankelijkheid van invoer (gemiddeld 15% van de belangrijke onderdelen en technologie wordt ingevoerd) en de behoefte aan veel water voor koeling. Aangezien water in China schaars is, bevinden de meeste kerncentrales in China zich in kustgebieden waar met zeewater kan worden gekoeld. In het binnenland van China is kernenergie niet haalbaar.
De recente droogte in Sichuan heeft de beperkingen van waterkracht in China goed aangetoond. De beschikbare watervoorraad per hoofd van de bevolking in de Noord-Chinese vlakte bedraagt ongeveer 250 kubieke meter, wat bijna 50 procent onder de VN-definitie van acute waterschaarste ligt. Hoewel waterkracht 8 procent bijdraagt aan China's primaire energie, zal verdere groei moeilijk zijn vanwege het gebrek aan waterbronnen in China.
De vervanging van voertuigen op fossiele brandstoffen door elektrische voertuigen draagt bij tot de verbetering van de luchtkwaliteit in de steden, maar lost het energieprobleem van het opwekken van de elektriciteit voor de voertuigen niet op. Bovendien heeft een elektrisch voertuig 53,2 kg koper, 8,9 kg lithium, 39,9 kg nikkel, 24,5 kg magnesium en 13,3 kg grafiet nodig. Bij de overschakeling op waterstofvoertuigen is het belangrijk op te merken dat waterstof niet de energie zelf is, maar een drager van energie die nog moet worden opgewekt.
Hoewel China ernaar streeft het aandeel van niet-fossiele energie (waterkracht, zonne-energie, windenergie en kernenergie) tegen 2035 op te trekken tot 25% van het primaire energieverbruik, blijft steenkool in de nabije toekomst de kern van China's mix van energiebronnen en de ruggengraat van de basislastelektriciteitsopwekking.
Investeren in China's groene transformatie
China is vastbesloten de groene transformatie voort te zetten en steekt zowel uitgaven als kredieten in infrastructuur in verband met groene transformatie. Zoals in dit artikel wordt geïllustreerd, zullen bedrijven met solide technologie en sterke marktposities in schone steenkooltechnologie, energieopslag, waterkracht, kernenergie, metalen batterijen, zonne- en windenergie daarvan profiteren. Een belangrijk punt is dat groene transformatie niet alleen betrekking heeft op hernieuwbare energie, d.w.z. waterkracht, zon en wind, en elektrische voertuigen. Schone steenkool, koper en batterijmetaalwinning, kernenergie, elektriciteitsnetten en fabrikanten van elektrische apparatuur zullen ook potentiële begunstigden zijn tijdens de groene transformatie. Daarnaast zullen olie en aardgas het zelfs tijdens de groene transformatie nog steeds goed doen, aangezien China de investeringen in de binnenlandse exploratie en ontwikkeling van olie en gas zal opvoeren en tegelijkertijd zal proberen de hoeveelheid olie en aardgas die het land uit het buitenland moet invoeren, te verminderen. Fossiele energie, kernenergie en hernieuwbare energie zullen naast elkaar bestaan en samen bloeien, en de reis van de groene transformatie zal lang en geleidelijk zijn.