Rusland valt Oekraïne binnen - Waar we onze aandacht nu op moeten richten
Steen Jakobsen
Chief Investment Officer
Samenvatting: De Russische inval in Oekraïne had onmiddellijke ernstige gevolgen voor de internationale markten. De situatie is moeilijk in te schatten en er kan van alles gebeuren, maar ik zal hier een poging doen om te voorspellen wat de gevolgen kunnen zijn. Voor internationale beleggers zal dit vooral afhangen van wat de nieuwe sancties zullen zijn en wat hun impact zal zijn.
Iets voor 6 uur 's ochtends plaatselijke tijd in Moskou kwam Poetin op tv (met wat op een vooraf opgenomen toespraak lijkt) en liet hij de wereld weten dat er een "speciale operatie" gaande was in de Donbas-regio in Oekraïne. Oekraïne verkondigde op zijn beurt dat Rusland een grootschalige invasie van het land was begonnen, waaronder raketaanvallen op militaire installaties in verschillende steden en meldingen van troepenverplaatsingen uit de Krim en Wit-Rusland.
Een schermafbeelding van de initiële omvang van de reactie. Brent Oil staat ruimschoots boven de $ 100/vat, de aandelen zijn hard onderuitgegaan, en de Russische roebel is sterk gedaald.
Enkele snelle opmerkingen over wat er nu kan gebeuren:
- Reactie van de NAVO: Deze laatste escalatie zou ervoor kunnen zorgen dat artikel 4 door de NAVO wordt geactiveerd. Dit betekent dat de alliantie moet worden gemobiliseerd en dat de NAVO haar militaire aanwezigheid in landen die grenzen aan Rusland en Oekraïne kan vergroten. We kunnen niet raden welke risico's dit met zich meebrengt, maar het verhoogt de gevaren.
- De zwaarte van de sanctiesHet Westen, of het nu de VS is of de EU, heeft een lange lijst van sancties die ze hebben getroffen in een poging om Rusland af te zonderen, maar ze hebben nooit geprobeerd om effectief de doorstroom of prijs van grondstoffen te treffen. Dit zal deze keer anders zijn. Maar als ze Rusland pijn willen doen met deze nieuwe sancties, zal het Westen zichzelf pijn moeten doen. De nieuwe sancties zullen de doorstroom van grondstoffen zelf raken, en zo ook mogelijk het Russische financiële systeem en haar toegang tot de wereld. Dit zal dan weer zowel op kort als middellang termijn leiden tot een veel hogere inflatie. Rusland exporteert elke maand miljoenen tonnen aardolie naar Westerse landen, en exporteert grote hoeveelheden aardgas. De lagere instroom van aardgas heeft deze winter al grote schade berokkend, iets dat dus nog erger kan worden als de instroom nog meer vermindert. Van de grote Europese landen zal dit tekort aan aardgas vooral een grote impact hebben op Duitsland en Italië. De Europese politieke situatie moet in de gaten worden gehouden aangezien de EU te passief is gebleven - Europa zal nu actie moeten ondernemen om de gevolgen van een energiecrisis te vermijden. Dit is een extreme situatie. De prijzen voor Brent Oil zullen naar aanleiding van de sancties volgende week mogelijk tot 110-125 of zelfs hoger gaan als het conflict escaleert.
- Het risico voor bedrijfswinsten. Een nieuwe stijging van de energiekosten is een aanzienlijk risico voor de economische activiteit en dus voor de bedrijfswinsten. Men moet op de aandelenmarkt nog niet panikeren, maar de Fed heeft in november al een grote ommekeer gemaakt over het verscherpen van het monetair beleid, en heeft niet veel opties om de tekorten, de afgesneden bevoorrading en de onzekerheid aan te pakken. Dit raakt het marktsentiment en vooral de opbrengsten. Wat waarschijnlijk hogere verliezen zal betekenen. De defensieve aandelen zullen waarschijnlijk de volgende zijn: energie, grondstoffen en defensie.
- We zullen op kort termijn een lager rendement zien voorobligaties, en ze zullen door de hogere inflatie als gevolg van het conflict waarschijnlijk niet de veilige optie zijn die ze normaal zijn.
- FOCM-vergadering maart: enkel een reactie op de grootte van de marktschade: de Fed zal in maart dus vrijwel zeker de rente verhogen, en zal dit enkel niet doen als de markten ontsporen.
- Persoonlijke sancties tegen Poetin? Het valt af te wachten of de sancties ook Poetin zelf zullen treffen. Dit zou een ongeziene maatregel zijn, en volgens Russische media zelfs een rechtstreekse aanval op een soevereine staat.
- Wat kan de maximale impact zijn? Het is bijzonder moeilijk om dit in te schatten, maar in de recente geschiedenis hadden nieuwe schokken een negatieve impuls van gemiddeld ongeveer 5% neerwaarts risico voor aandelen. Dit betekent dus dat een groot deel van de schade in vergelijking met de beginsituatie, deze ochtend al is gebeurd. We mogen echter niet vergeten dat dit een unieke situatie is. Deze schok komt tijdens een periode waar er vóór het conflict al een extreem hoge inflatie was (de Duitse PPI was in januari in vergelijking met een jaar eerder 25% gestegen!), en er zijn nog maar weinig routes die naar een lagere inflatie kunnen leiden.