Hoge concentratie, ‘the dispersion trade’ en andere risico’s waar iedereen op Wall Street het over heeft

De bovenstaande grafiek laat zien dat de Amerikaanse aandelenmarkt twee keer zo geconcentreerd is als tijdens de piek van de dotcom-bubble in 2000. Goldman Sachs schreef eerder dit jaar een notitie over de concentratie van de Amerikaanse aandelenmarkt in een langer historisch perspectief, waaruit blijkt dat de markt sinds 1932 niet meer zo geconcentreerd is geweest. Dit gegeven zou elke individuele belegger ertoe moeten aanzetten om stil te staan bij portefeuillerisico's en diversificatie. Hierbij zou de vraag moeten zijn of u te veel blootstelling aan (een van de) Magnificent Seven- of AI-aandelen in het algemeen heeft?

Professionele beleggers hebben diversificatieregels. Individuele beleggers kunnen die ook toepassen.

Als we het over diversificatie hebben, kan dat voor de meeste individuele beleggers vaak abstract zijn. Concepten als het beleggen in zowel obligaties als aandelen is slim en niet "al je eieren in één mandje leggen" zijn begrijpelijk, maar kan het concreter?

Professionele beleggers die een ICBE*-fonds (Instellingen voor Collectieve Beleggingen in Effecten) willen oprichten om namens individuele beleggers activa te beheren, moeten zich aan strikte en concrete diversificatieregels houden. Aangezien deze regels van toepassing zijn op professionele beleggers, kunnen ze worden beschouwd als een goede leidraad voor individuele beleggers. De twee belangrijkste diversificatieregels in het ICBE-kader zijn:

1. Limiet voor één emittent: Een ICBE-fonds mag niet meer dan 10% van zijn activa beleggen in effecten of geldmarktinstrumenten die door één emittent zijn uitgegeven.
2. Totale emittentenlimiet: Beleggingen van meer dan 5% van de activa van het fonds in een enkele emittent mogen samen niet meer bedragen dan 40% van de totale activa van het fonds. Dit staat bekend als de "40%-regel".

Dit zijn twee – zeer concrete – regels waar individuele beleggers rekening mee moeten houden, omdat ze een minimumniveau van diversificatie garanderen.

Omdat de gemiddelde belegger niet over hetzelfde kapitaal beschikt als de pro's, kunnen zij ook de "core-satelliet-benadering” (ook wel ‘PPIG’) overwegen. Daarbij belegt u niet in de vele verschillende individuele aandelen, maar kiest u voor (normaal gesproken goedkopere) ETF's op wereldwijde aandelen, zoals de MSCI World Index, en vervolgens voegt u uw satellieten toe. Denk aan ETF's of beleggingsfondsen die focussen op een bepaald thema, sector of sector, maar ook individuele aandelen (of obligaties).

Zo spreidt u uw beleggingen op een gestructureerd manier, en heeft u nog steeds blootstelling aan bedrijven die u aantrekkelijk vindt en waarvan u denkt dat ze het in de toekomst goed zullen doen. Bovendien vermijdt u het nemen van veel bedrijfsspecifieke risico's.

* ICBE's (instellingen voor collectieve belegging in effecten) zijn sterk gereguleerde vehikels in de EU die een hoog niveau van beleggersbescherming moeten waarborgen. De diversificatieregels voor icbe-fondsen zijn strikt om de blootstelling aan een afzonderlijke emittent of groep emittenten te beperken en om risico's effectief te spreiden. U herkent een ICBE-fonds vaak aan de afkorting UCITS.

Staat er iets te gebeuren?

Naast de toenemende concentratie op de aandelenmarkten neemt een ander geassocieerd risico zich op de financiële markten voor, dat tegenwoordig op ieders lippen ligt. Het is de ongewone kalmte van de Amerikaanse aandelenmarkt en een bijzonder optiestrategie die deze rust en positieve rendementen versterkt. Hebben we dit niet eerder gezien?

Ja, in 2017 en begin 2018 vóór de grote VIX-explosie en de heftige verkoopgolf van aandelen in februari 2018.

De S&P 500 heeft sinds 21 februari 2023 geen daling op één dag van meer dan 2% meegemaakt. Er zijn slechts 8 handelsdagen geweest met een daling van meer dan 1% sinds de huidige bullmarkt op 27 oktober 2023 begon. Dit is vrij bijzonder, maar ook iets wat we eerder hebben gezien. De gematigde marktvolatiliteit is als het comprimeren van gas in een bus. Op een gegeven moment wordt de druk te hoog en barst er iets.

Een van de grootste risico's in de markt, naast de concentratie op de aandelenmarkt, is een bepaalde optiestrategie die “de dispersie trade” wordt genoemd, waarover onze optiestrateeg Koen Hoorelbeke heeft geschreven in zijn recente (Engelstalige) notitie Smart Investor: Hidden dangers beneath the surface of a calm market.

"Het is onmogelijk om te voorspellen wanneer dit scenario zich zal ontvouwen, dus het is verstandig om nu na te denken over diversificatie, zodat de portefeuille de volgende potentiële schok van aandelenvolatiliteit kan doorstaan."

Populair op Wall Street: de dispersion trade

De dispersion trade is enorm populair geworden op Wall Street. Het heeft zelfs zo goed gewerkt dat velen het erover eens zijn dat er nu te veel geld naar deze strategie wordt gejaagd, wat altijd een gevaarlijk teken is.

De professionele beleggers maken hierbij gebruik van hefboomproducten, waardoor veel winst gemaakt kan worden maar ook veel risico wordt gelopen. Door de (zeer) risicovolle producten die gebruikt worden is deze strategie alleen geschikt voor ervaren beleggers, en eigenlijk überhaupt niet voor retailbeleggers. Toch is het ook voor hen goed in te begrijpen wat er gebeurt op de markt en welke impact dit kan hebben op uw portefeuille.

Hoe werkt de dispersion trade?

De trade speelt in op – de op dit moment historisch - lage volatiliteit van de index (VIX, terwijl de volatiliteit van de individuele aandelen stijgt. De huidige lage correlatie tussen aandelen, oftewel “een hoge dispersie”, is wat deze strategie succesvol maakt.

Als bijvoorbeeld de technologiesector een slechte handelsdag heeft, kan een andere sector, zoals energie, juist een goede sessie hebben. En deze lage correlatie zorgt ervoor dat de volatiliteit van de index laag blijft. En daardoor werkt deze trade (tot nog toe).

Maar er is een probleem.

De huidige omgeving met zeer lage correlatie is nu op een extreem punt dat we sinds 2006 niet meer hebben waargenomen. Vaak is dat een teken dat iets te ver is doorgeslagen, en is het afwachten op een gebeurtenis die een brede verkoopgolf in aandelen gang zet. Denk aan een bedrijf die de hooggespannen verwachtingen niet kan waarmaken, een reeks slechte macrocijfers of een geopolitieke trigger.

De correlatie wordt daardoor hoger. Immers: álles gaat naar beneden. Dat kan weer leiden tot een grote sprong in de VIX-index, waardoor de dispersion trade op Wall Street plotseling snel moet worden afgewikkeld. Met zo'n hoge concentratie op de aandelenmarkt kan de hele afwikkeling van de dispersie trade worden versterkt en een behoorlijke ravage aanrichten op de aandelenmarkten. Het is onmogelijk om te voorspellen wanneer dit scenario zich zal ontvouwen, dus het is verstandig om nu na te denken over diversificatie, zodat de portefeuille de volgende potentiële schok van aandelenvolatiliteit kan doorstaan.

Meer over de core-satellite benadering

Wilt u meer weten over het opbouwen en beheren van uw portefeuille? Lees dan ook dit artikel van Peter Siks. Gelijk aan de slag? Voor praktische voorbeelden kunt u ook dit artikel lezen.