Short gaan en short squeeze: de ins en outs

De afgelopen tijd heeft u ongetwijfeld het nodige gelezen over short gaan en short squeezes op de beurs rond bedrijven als GameStop en andere meer speculatieve aandelen. Een goede aanleiding dus om het fenomeen short gaan hier eens goed te belichten. En u bovendien te wijzen op de mogelijkheden én de mogelijke valkuilen.

De meeste beleggers kopen aandelen met de verwachting dat deze zullen gaan stijgen in waarde: de simpele ‘buy and hold-strategie’. Als u kijkt naar langjarige grafieken van de aandelenbeurs is dat ook de meest voor de hand liggende strategie. Immers, op termijn stijgt de beurs. Maar sommige beleggers anticiperen juist op de daling van een aandeel: zij kiezen voor “short gaan”.

Wat is short gaan?

Heel kortgezegd is short gaan het volgende: u verkoopt iets wat u niet bezit om dit op een later moment voor minder terug te kunnen kopen. Lukt dit, dan maakt u winst.

Voor niet-beleggers is dit soms lastig uit te leggen. Want hoe kun je nu iets verkopen dat je niet hebt? Begrijpelijk, want in het normale dagelijks leven zijn er weinig voorbeelden te vinden van short gaan. Maar op de beurs is dit een manier om toch te profiteren van een dalende koers.

Twee manieren van short gaan

Allereerst is het mogelijk om met aandelen short te gaan. Dat is voor Saxo-klanten niet mogelijk. Voor professionals ligt dit anders. Zij kunnen dagen, weken en zelfs maanden aandelen short zitten. Ze moeten deze verkochte aandelen wel daadwerkelijk leveren.  Wist u trouwens dat ook u als "particuliere" belegger uw aandelen uit kunt lenen? We noemen dit ook wel "Securities Lending". U ontvangt daar een vergoeding voor. Hoe dat allemaal in zijn werk gaat, leest u hier.

Een tweede manier is door short te gaan met afgeleide producten. Dit zijn producten die gekocht worden, waarmee wordt geanticipeerd op een daling van de onderliggende waarde. Dit kan met turbo’s, futures, inverse ETF’s en opties.

Let op: dit zijn complexe producten die alleen geschikt zijn voor gevorderde beleggers en waarvan het essentieel is dat u de werking (en de bijbehorende risico’s!) goed snapt voordat u erin belegt. Ik stip ze hier daarom alleen aan, maar leest u zich eerst goed in voordat u aan de slag gaat.

Short en long vergeleken

In trainingen leg ik short versus long graag uit aan de hand van een thermometer. Als u een stijging verwacht en u zit long, dan is uw positie positief. Oftewel, boven nul. Als u geen positie heeft, dan is het nul graden. Stijging of daling maakt u niets uit; u heeft immers geen aandelenpositie, alleen een cash positie. Cash gaan (of zitten) is een passende positie voor een actieve belegger ‘die het even niet weet’ of (tijdelijk) wat minder risico wil nemen.

Maar als u een short positie heeft, dan is uw positie eigenlijk negatief. Oftewel, onder nul. Deze positie neemt u in als u ervan overtuigd bent dat het aandeel (of andere onderliggende waarde) gaat dalen.

Deze metafoor laat ook goed zien dat er drie posities mogelijk zijn:

1. Long zitten met gekochte aandelen
2. Geen positie (volledig cash dus), en
3. Short zitten.

Veel beleggers zullen echter navigeren tussen positieve temperaturen en de nul graden. Oftewel, hun positie is long aandelen of cash. Als ze de markt niet vertrouwen, zullen ze aandelen (gedeeltelijk) gaan verkopen en (meer) cash aanhouden. Sommige, actievere, beleggers en professionals nemen de volgende stap: zij gaan ‘short'.

Waar kan ik shortposities zien?

Shortposities worden bijgehouden in een register. Als een marktparticipant een grotere shortpositie heeft dan 0,5% van alle uitstaande aandelen, moet dit gemeld worden bij dit register. Op moment van schrijven is het aandeel Wereldhave het meest geshorte van de Nederlandse markt. De shortposities worden zo getoond dat ook alle partijen zichtbaar zijn die een short positie hebben in het fonds dat boven de 0,5% uitkomt. Hieronder ziet u de grafiek vanaf 2012. U kunt op de website ook naar de laatste 30 of 90 dagen kijken.

Bron: shortsell.nl

Betekent een short positie dan altijd dat een aandeel gaat dalen?

Als er veel short posities op een aandeel zijn, duidt dit vaak op ‘verschil van mening tussen de marktparticipanten over de juiste waardering’. Maar dit hoeft helemaal niet te betekenen dat het aandeel ook daadwerkelijk gaat dalen. Tesla is daar een sprekend voorbeeld van: er waren grote shortposities, maar het aandeel ging desalniettemin door het dak.

U zou wel kunnen zeggen: de kans is groot dat er wat aan de hand is. Het is dan verstandig dat u zich daarin verdiept voordat u besluit een transactie te doen in dat fonds. Zie het dus in ieder geval als een ‘red flag’ die onderzoek verdient.

Wat is een short squeeze?

Er bestaat ook nog zoiets als een short squeeze: een (extreem) sterke stijging van een aandeel omdat partijen die short zitten – al dan niet gedwongen – hun shortpositie sluiten. Ze móeten vervolgens kopen. Omdat een stijging van de koers nadelig is voor alle partijen die short zitten, ontstaat er een zichzelf versterkend effect: de partijen die short zitten moeten dan kopen in een stijgende markt. Dit heeft weer een koersopdrijvend effect, waardoor nog meer partijen terug moeten kopen. Et cetera...

Het meest legendarische voorbeeld is Volkswagen dat in twee dagen tijd vervijfvoudigde in koers (om daarna ook weer terug te vallen) als gevolg van een shortsqueeze. 

Op dit moment ziet het er naar uit dat er ook een short squeeze gaande is in het aandeel Gamestop. In dit Engelstalige artikel kunt u er meer over lezen. Maar let wel op, meedoen aan een short squeeze is een extreem risicovolle strategie. In een ‘normale’ beurs kan er al weinig gezegd worden over de koers van volgende week, in het geval van een short squeeze is dat onmogelijk. Het aandeel kan volgende week 200% hoger staan, maar ook 90% lager.

De rol van hedge funds

Hedge funds worden soms gezien als de aasgieren van de markt. Maar dat is te kort door de bocht. Een betere omschrijving is een handelspartij die vrijwel alle mogelijkheden heeft om posities in de markt op te zetten. Dit met als doel om – onafhankelijk van de richting van de markt – geld te verdienen. Short gaan is een van die mogelijkheden. Het is echter niet zo dat alle hedge funds altijd per definitie alleen maar short gaan. Het short gaan is veel vaker onderdeel van een long/short-strategie. Een fictief voorbeeld kan dit verduidelijken.

(Fictief) voorbeeld

Hedgefund QQQ verwacht dat de Tech sector in Amerika het goed gaat doen. Hun favoriete aandeel in de sector is TechUp. Dit aandeel kopen zij. Als tegenwicht voor deze long positie gaan ze het aandeel TechDown short. Daarbij is de verwachting dat bij een stijgende (en zijwaarts bewegende of dalende markt) het aandeel TechUp het altijd beter zal doen dan TechDown. Ze spreken met deze gecombineerde long/short positie dus de relatieve verwachting uit dat TechUp meer potentie heeft dan TechDown. Met deze strategie kunnen ze het totale marktrisico van deze positie fors verkleinen.

(Alle namen in dit voorbeeld zijn fictief.)

Wilt u als particuliere belegger short gaan?

Dit hangt vooral af hoe u als mens in elkaar zit. Het merendeel van de beleggers zijn ‘bullish’ en verwachten dat een aandeel stijgt; dat voelt voor hen het meest natuurlijk. Als er sprake is van hoogtevrees, dan kennen ze deze vier tips. En bouwen ze bijvoorbeeld gewoon hun aandelenposities af.

Een kleinere groep zijn de beleggers die (vooral) anticiperen op daling en daarmee hun geld willen verdienen. Dalingen op de beurs zijn vaak heftiger en kortstondiger dan de stijgingen. En daar valt dus ook geld mee te verdienen. Maar zoals gezegd: het moet bij u passen en weet dat de meeste beleggers de voorkeur voor kopen hebben.

In short

Voor de langetermijn buy-en-holdbelegger is short gaan niet direct onderdeel van de strategie. Hij of zij weet dat het bestaat maar doet daar voor de rest niets mee. Voor een actievere trader ligt dit anders. Daar kan short gaan wel degelijk van toegevoegde waarde zijn. Immers, met short gaan kan geprofiteerd worden van een dalende markt. Kortom, short gaan is een extra manier om in te spelen op ‘beweging op de beurs’. En voor de actieve trader maakt het dan niet uit of die beweging omhoog of omlaag is.

Meer over risicomanagement

Deze maand staat in het teken van risicomanagement. Wilt u zich verder verdiepen? Op dinsdag 24 januari organiseren we het webinar Risico's beheren met spreiding en opties, waarin beleggerstrainer Peter Siks u een aantal mogelijkheden geeft om het risico in de portefeuille te verminderen. U kunt zich daar nu voor aanmelden. Ook kunt u verder lezen over de belangrijkste (basis)principes via de volgende artikelen:

1. De instapstrategie - Een stapsgewijze benadering
2. Cash gaan - de ultieme risicoreductie?
3. Eerste hulp bij asset allocatie voor elke aandelenbelegger
4. Short gaan en short squeeze: de ins en outs
5. Hedging – hoe beperkt u risico in de portefeuille (met futures)?

Beleggen kent risico’s. Uw inleg kan minder waard worden.