My name is Bond. Long Bond(s).

We bevinden ons ofwel op een kans om na vier decennia de rente vast te zetten op het hoogste niveau van de cyclus of op een kruispunt waar we een volledige paradigmaverschuiving hebben naar een Schumpeter-moment van creatieve vernietiging in het economisch beleid via te ver doorgevoerd overheidsbeleid.

Kans of vernietiging? Klinkt als een makkelijke keuze, maar het probleem is dat de kans een functie is van een slecht functionerende markt en een economisch model dat gebouwd is op staatsinterventie, terwijl de creatieve destructie van Schumpeter het natuurlijke proces is van economische en sociale evolutie.

We zien drie verschillende scenario's met bijbehorende waarschijnlijkheden:

• Kans - de wereld heeft inderdaad de piek van de rentetarieven bereikt (50%);
• Overheidsbemoeienis - steeds meer bemoeienis en regelgeving om de economie volgens het oude model overeind te houden (35%);
• Creatieve vernietiging (15%) - de economie resetten op markt gebaseerde distributie, volledige economische cycli accepteren

Kans

Omdat de reële rente te positief is, zien we een terugslag van sectoren en consumenten met financieringsbehoeften. Onder “Green Transformation-bedrijven”, zoals offshore windontwikkelaars, beginnen de problemen al, omdat de economische waarde van hun projecten onder de huidige rentetarieven diep in het rood gaat.

De consumenten hebben misschien hun spaargeld van tijdens Covid uitgegeven en nu de kosten van creditcards, hypotheken en auto's twee keer zo hoog zijn als het historische gemiddelde, moeten ze hun uitgaven vertragen.

Er is ook een risico op een liquiditeitsevent omdat overheden schulden blijven uitgeven in een tempo dat traditionele kopers van hun krediet opzadelt met titels die op verlies staan.

We achten zowel een economische vertraging als een liquiditeitsevent even waarschijnlijk.

Overheidsbemoeienis

Het is nogal ironisch om te schrijven over een “over reach” van de overheid als een toekomstige gebeurtenis, aangezien het nu al gebeurt. De hoeveelheid nieuwe regelgeving is verontrustend, niet vanwege de bedoelingen, maar vanwege de uitvoering, die oneindig veel bureaucratie met zich meebrengt.

Europa zal vanaf 1 oktober zijn Carbon Border Adjustment Mechanism (koolstofgrensaanpassingsmechanisme) invoeren, wat eigenlijk een oude klassieke handelsterm is voor een protectionistische belastingbarrière. Groene regelgeving en ESG-metingen zijn het gesprek van de dag in de ivoren torens van de politiek en centrale banken. Ze willen gezien worden als partijen 'die iets doen' en in dat proces verstoren ze particuliere oplossingen en initiatieven. Maar ondanks de mislukte koerswijziging zullen ze beweren: "Het probleem is niet dat er te veel aandacht is voor regelgeving en overheidsbeleid, maar eerder dat er te weinig aandacht is!".

Misschien is een snelle 'Economics 101' nodig. Alles wat niet productief is, zal falen, tenzij overheden het natuurlijk kunstmatig in leven houden. Dat is een zeer waarschijnlijk scenario.

Privékapitaal en -initiatief verdringen is nooit een goed idee. Het zal leiden tot stijgende tekorten, onhoudbare schuldniveaus en een noodzaak om maximale kosten in te voeren voor alles, van kapitaal tot prijzen. Denk aan (huur)prijscontrole en Yield Curve Control. Dit alles terwijl politici de economie centraal sturen om de kiezers op één lijn te krijgen en te 'beschermen'. In dit scenario gaat de rente omhoog, waarschijnlijk naar 5% - 5,5% op de Amerikaanse 10-jaars staatsobligaties.

Creatieve vernietiging

De libertarische economen blijven terugkeren naar Schumpeter's theorie van een economisch model dat een terugkerende bosbrand nodig heeft die de parameters opnieuw instelt en vooruitgang boekt door innovatie en productievere methoden. Een crisis die een nieuwe basis legt voor een opleving.

Het risico hier is waarschijnlijk dat het moet worden uitgelokt door de steeds groeiende ongelijkheid. Tussen jonge en oude generaties, tussen kleine/middelgrote ondernemingen en multinationals, en tussen de ‘haves’ en de ‘have nots’. Ik betwijfel of het economische model naar dit scenario zal evolueren. Er is te veel politiek kapitaal geïnvesteerd in de huidige overtuiging om alles stabiel te houden en recessies koste wat het kost te vermijden.

Er is een kans dat de kiezers er genoeg van hebben. Voorlopig wint rechts, vooral in Europa, in de peilingen met hun toewijding aan het individu boven de overheid.

Voor een oldtimer als ik lijkt dit heel erg op de jaren 1980, toen de aanbodeconomie van Arthur Laffer de economische mode werd. En na de Grote Financiële Crisis in 2008, toen Koo het concept van balansrecessies introduceerde. Terug naar vandaag: wie staat er nu weer in de economische schijnwerpers? Laffer en Koo!

De jaren 1980 waren het tegengif voor de grote overheid van de jaren 1970 met prijscontrole, hoge energieprijzen, het uiteenvallen van Bretton Woods, hoge lonen en inflatie en devaluaties.

Herinnert het u ergens aan?

De uitdaging voor ons allemaal is om uit te zoeken wat de volgende cyclus is, gebaseerd op de doctrine dat het vaak het tegenovergestelde is van wat er net was.

Misschien is het juiste antwoord dat we alle drie de scenario's de komende tien jaar zullen zien?

Eerst de kans, dan de over reach van de overheid en dan de overgang naar Schumpeter's creatieve destructie.

Dat is mijn gok. De wereld wil en kan waarschijnlijk nog één cyclus verlengen en ‘doen alsof’, maar om nog één ronde van het huidige economische model te kunnen doen, moet ze nu alles en iedereen 'beschermen'. Dit betekent dat de kapitaalkosten niet langer kunnen stijgen, omdat we anders rechtstreeks naar het Schumpeter-moment gaan.

De koning is dood. Lang leve de koning.